2009 - 2012 წლები

2009 წლის სექტემბრიდან პარტნიორები საერთაშორისო განვითარებისათვის ემორის უნივერსიტეტის (ატლანტა, აშშ) მედიცინის სკოლასთან ერთად ახორციელებს "საქართველოს საექთნო განათლების პროგრამას". პროექტმა სრულიად შეცვალა საექთნო საქმისა და ზოგადად ექთნებისადმი მიდგომა ქვეყანაში. ექთნებს უმნიშვნელოვანესი ადგილი უკავიათ ჯანდაცვის სფეროში, მათი არსებობა სასიცოცხლოდ აუცილებელია ამბულატორიებსა თუ საავადმყოფოებში, რეგიონულ კლინიკებში, პირველადი თუ საზოგადოებრივი ჯანდაცვის დაწესებულებებში. გარდამავალი ქვეყნები თითქმის ვერ იყენებენ იმ უდიდეს პოტენციალს, რომლის მეშვეობითაც ექთნებს მნიშვნელოვანი გავლენის მოხდენა შეუძლიათ ჯანდაცვის სფეროზე. პროფესია - ექთანი, მოცემულ ქვეყნებში განვითარების ძალიან დაბალ საფეხურზე იმყოფება. განსაკუთრებით მწვავედ დგას მოცემული საკითხი საქართველოში. პროგრამის მიზანია ქვეყანაში საექთნო საქმის განვითარებისათვის ხელის შეწყობა და სიახლეების დანერგვა მოცემულ სფეროში.

პროგრამის ფარგლებში, კვალიფიკაცია აიმაღლა 750-მა პრაქტიკოსმა ექთანმა, მთლიანად კი გათვალისწინებულია 2500 ექთნის გადამზადება.

 

პროგრამის მიზნებია:

• საქართველოში მოღვაწე პრაქტიკოსი ექთნების კვალიფიკაციის ამაღლება;
• საექთნო პროფესიის პრესტიჟულობისა და ექთნების პროფესიული დონის ამაღლების ხელშეწყობა;
• პირველი საბაკალავრო პროგრამის დაარსება საექთნო საქმეში.

 

სილაბუსი სწავლების პირველი 5 კვარტლისთვის

 

კურსანტთა საერთო რაოდენობა	768
ზოგადი საექთნო კურსი	582 (71 რეგიონებიდან)
გადაუდებელი განყოფილების ექთნის კურსი	24
პერიოპერაციული ექთნის კურსი	16
ინტენსიური განყოფილების ექთნის კურსი	26
სამეანო განყოფილების ექთნის კურსი	23
პედიატრიული განყოფილების ექთნის კურსი	97
სტუდენტების განაწილება ჯანდაცვის დაწესებულებებში
მრავალპროფილიანი საავადმყოფოები	65%
პედიატრიული საავადმყოფოები	23%
სამშობიარო სახლები	11%
სასწრაფო სამედიცინო სამსახური (911)	1%
ექთნად მუშაობის გამოცდილება
1-5 წელი	31%
5-10 წელი	10%
10-15 წელი	13%
16-20 წელი	18%
21-30 წელი	21%
31-40 წელი	7%

 

საქართველოში სულ არის 21000 ექიმი და 19000 ექთანი და მეანი, ექთნების და ექიმების ფარდობის კოეფიციენტი არის 0,9 რაც ძალიან დაბალი მაჩვენებელია.

ექთნების კომპეტენცია და საქმიანობა, რომელიც დაკისრებული აქვთ ჯანდაცვის სფეროს დაწესებულებებში ასახავს მათი პროფესიული მომზადების დაბალ დონეს. ქვეყანაში არ არსებობს წერილობითი სტანდარტები და წესდება საექთნო საქმის ლიცენზირების შესახებ:

• მათ მხოლიდ მედიკამენტების განაწილება შეუძლიათ;
• ექთნებს არ აქვთ უფლება რაიმე ჩაწერონ პაციენტის ანკეტაში;
• მათ არ აქვთ ნებისმიერი სახის გასაუბრება ან გამოკვლევა ჩაუტარონ პაციენტს;
• 75 კითხვიან პრეტესტში, რომელიც მოიცავდა საექთნო საქმის ზოგად ცოდნას, მონაწილეობა მიიღო 679-მა პრაქტიკოსმა ექთანმა, საშუალო შედეგი კი 37% იყო 100%დან;
• ექთნებს არ გააჩნიათ სპეციალური ინსტრუქციები და სამუშაო გეგმა, რომელიც სხვადასხვა დაავადების ადექვატური იქნება;
• დაავადებათა კონტროლისა და უსაფრთხოების ნორმების შესახებ მათი ცოდნა მინიმუმის დონეზეა დასული;

პროგრამის პირველ ეტაპზე, მოხდა კადრების შერჩევა ინტერვიუსა და ტესტირების მეშვეობით, რომელიც მოიცავდა ინგლისური ენისა და ფაქტობრივი ცოდნის შემოწმებას. ორმოცდაათი კანდიდატიდან შეირჩა ჩვიდმეტი, რომელთაც ჩაუტარდებათ სამ თვიანი ინტენსიური კურსი. კურსს გაუძღვებიან ემორის უნივერსიტეტის წამყვანი სპეციალისტები.

ფაკულტეტზე ჩაეყარა საფუძველი კურსებს, რომელთა ფარგლებში მოხდება შემდეგი საკითხების შესწავლა:

• ზოგადი საექთნო კურსი. აუცილებელი წინაპირობა სხვა სასწავლო კურსებისთვის;
• პედიატრიული ექთნის კურსი;
• გადაუდებელი განყოფილების ექთნის კურსი;
• ქირურგიული განყოფილების ექთნის კურსი;
• ინტენსიური განყოფილების ექთნის კურსი;
• სამეანო განყოფილების ექთნის კურსი.

სტუდენტები დღის პირველ ნახევარს ატარებენ კურსებზე, დღის მეორე ნახევარში კი უბრუნდებიან სამსახურებს. სწავლების სამოცი პროცენტი მოიცავს თეორიულ მომზადებას, ხოლო ორმოცი პროცენტი კი კლინიკურ სიმულაციასა და პრაქტიკას. სწავლების პროცესი მიმდინარეობს ქართულ ენაზე, სლაიდებისა და სხვა მასალების მეშვეობით, რომლებიც თარგმნეს და მოამზადეს ქართველმა სპეციალისტებმა. კლინიკური სწავლება მიმდინარეობს სამი ჰოსპიტალის საექთნო განყოფილებებში. რეორგანიზაციის შემდეგ, თითოეული საავადმყოფოს საექთნო განყოფილება მაქსიმალურად მიუახლოვდა ამერიკულ სტანდარტებს.

კურიკულუმი კურსებისათვის, შემუშავებული იქნა USAIDის მიერ დაფინანსებული წინა პროექტის ფარგლებში: ოთხი ქართველი ექთანი იმყოფებოდა ემორის უნივერსიტეტში ოთხთვიან ფაკულტეტის განვითარების კურსებზე. ემორის უნივერსიტეტში მათ შეიმუშავეს 40 მოდული, რაზეც უნდა დაფუძნდეს სასწავლო პროგრამა ქართველი ექთნებისთვის. თითოეული მოდული შედგება სლაიდების, ვიდეოების და წერილობითი მასალებისგან. საქართველოში მოხდა მოდულების კორექტირება ამჟამინდელი გრანტის ძალაში შესვლამდე, მისი პერიოდული გადახედვა კი წარმოებს ქართული ფაკულტეტის მიერ. თითოეული კურსი შედგება ორი ნაწილისაგან:

• მასალები რომლებიც ეხება შემდეგ საკითხებს: ეთიკა, ჯანდაცვის განვითარება, ლიდერობა, პაციენტის ავადმყოფობის ისტორია და ფიზიკური კვლევა, კრიტიკული აზროვნება და საექთნო პროცესის წარმართვა;
• კლინიკური მასალები დაყოფილია სამ ჯგუფად:
• ძირითადი მეცნიერება და პათოფიზიოლოგია;
• დაავადებების კლინიკური გამოვლინება;
• საექთნო საქმის სპეციფიკა კონკრეტული დაავადებიდან გამომდინარე;

შესაბამისი უნარების ათვისება ხდება ლექციების, სიმულაციური ლაბორატორიისა და კლინიკური სწავლების მეშვეობით. რაც მოიცავს შემდეგ საკითხებს:

• ავადმყოფობის ისტორია და ფიზიკური კვლევა;
• ანკეტის შევსება:
• პაციენტის შეფასება;
• მედიკამენტების დანიშნვა;
• პროცედურების განრიგი;
• მედიკამენტების მიღების და მკურნალობის შედეგების მონიტორინგი.
• პროცედურები:
• ინტრავენური ინექცია და მედიკამენტის შეყვანა;
• შარდის ბუშტის კათეტერიზაცია;
• ნაზოგასტრალური ზონდის ჩადგმა;
• დრენირება;
• გადასასხმელი სისტემების ყოველდღიური მოვლა;
• საწოლის მომზადება და პაციენტის გადაყვანა;
• სტერილურობის დაცვა;
• ჭრილობის შეხვევა.
• პაციენტთან კომუნიკაციის უნარები;
• ინფექციის კონტროლი;
• დაავადებათა პრევენცია და ჯანმრთელობის ხელშეწყობა;
• კრიტიკული აზროვნება.

მთელი რიგი ღონისძიებები მიმართულია ორი ძირითადი მიზნის შესრულებისკენ: პრაქტიკოსი ექთნების ცოდნისა და კვალიფიკაციის ამაღლება და ექთნების პროფესიული როლის შეცვლა ქართულ სამედიცინო სივრცეში.

• ხელშეკრულების გაფორმება მოხდა თითოეულ საავადმყოფოსთან, რომელშიც განსაზღვრულია თუ რა გავლენის მოხდენა შეუძლიათ ახლადმომზადებულ ექთნებს ჰოსპიტალში მიმდინარე პროცესებზე და როგორ შეიცვლება მათი როლი კურსების დასრულების შემდეგ. ექთნების საქმიანობა შეივსება ახალი მოვალეობებით, როგორიცაა პაციენტის ანკეტის წარმოება, ინფექციის კონტროლი, კათეტერიზაცია და ა.შ.;
• საავადმყოფოები სამ თვეში გამოაქვეყნებენ ანგარიშს კურსდამთავრებულთა საქმიანობის შესახებ, ამასთან ერთად მოხდება ექთნების გამოკითხვა იმის შესამოწმებლად შეიცვალა თუ არა მათი მოვალეობები შეთანხმების შესაბამისად;
• კურსების დასრულების შემდეგ, ექთნების მუდმივი ინფორმირება მოხდება სოციალური ქსელის, კერძოდ კი Facebook-ის მეშვეობით. სტატიები და სხვადასხვა სასარგებლო ინფორმაცია მუდმივად დაიდება Facebook-ის გვერდზე, რათა არ შეწყდეს ექთნების კვალიფიკაციის ამაღლებისა და განვითარების პროცესი;
• თითოეული სტუდენტი მოამზადებს გეგმას იმის შესახებ, თუ რა გზით გააგრძელებს განათლების მიღებას კურსების დასრულების შემდგომ;
• ყოველწლიურად ჩატარდება ერთ კვირიანი შემაჯამებელი კურსები.

კურსის ფარგლებში გადამზადდა 768 ექთანი. რეგიონებში მოეწყო დროებითი სასწავლო ცენტრები, სადაც ჩატარდა ორი კურსი, რომელთა მეშვეობით კვალიფიკაცია აიმაღლა სამოცდათერთმეტმა ექთანმა. ამ კუთხით საქმიანობის გაფართოება იგეგმება მომავალი 18 თვის განმავლობაში. მოხდა ორი მინი ფურგონის შესყიდვა, რომლითაც აღიჭურვება მოძრავი სასწავლო ცენტრები. საბოლოოდ კი, საქართველოს რეგიონებში დაარსდება სამი ძირითადი სასწავლო ცენტრი.

იგეგმება საექთნო საბაკალავრო სკოლის გახსნა. ყველაზე დიდი დაბრკოლება, რომლის გადალახვაც მოუხდათ პარტნიორებს სახელმწიფო ორგანოებთან მუშაობისას იყო, საექთნო საქმის, როგორც "უმაღლესი პროფესიის" იურიდიული აღიარება, რის შემდეგაც ექთნებს მიეცათ საშუალება მიიღონ ბაკალავრის ხარისხი. სწავლების დაწყების თარიღი მოცემულ პროგრამაზე არის 2012 წლის სექტემბერი.

საექთნო ფაკულტეტი

კიმ კროუფორდი საერთაშორისო საექთნო კოორდინატორი		მაია ჯაში საექთნო პროგრამის კოორდინატორი
დარეჯან სალია	მანანა მაჩიტიძე	თამარ შარაშენიძე	თეკო ფაჩულია
მარინა ჯიმუხაძე	ნატა ბერუაშვილი	ნონა გოშაძე	ია გელენიძე
დარეჯან მესხიშვილი	ლია მამალაძე	ქეთი ქოქიაური	ცისანა ლომაშვილი
ლელა ბეგიაშვილი	ირინა ავალიშვილი	თათია კაციტაძე	ჯილდა ჭეიშვილი

 

---

 

საექთნო კურსები

ზოგადი კურსები:

• ზოგადი საექთნო კურსი
• პედიატრიული ექთნის ზოგადი კურსი
• ამბულატორიული ექთნის ზოგადი კურსი

 

გადაუდებელი მედიცინის ფაკულტეტი კურსები

 

 

 

01/01/2011 - 31/12/2011


ძირითადი განმახროციელებელი ორგანიზაცია:

"პარტნიორები საერთაშორისო განვითარებისათვის საქართველოს წარმომადგენლობა"

ქვე-კონტრაქტორები:

შ.პ.ს. "სისხლის გადასხმის საქალაქო სადგური" (თბილისი)
ს.ს ინფექციური პათოლოგიის, შიდსის და კლინიკური იმუნოლოგიის ს/პ ცენტრი

პროგრამის ამოცანები

• ხარისხის კონტროლის სისტემის დასანერგად საერთაშორისო ექსპერტიზის გათვალისწინება;
• უსაფრთხო სისხლის სამსახურისთვის ხარისხის კონტროლის სისტემის ჩამოყალიბების მიზნით გეგმის სრულყოფა და დანერგვა ადგილობრივი ექხპერტების ჯგუფის მიერ;
• სისხლის სამსახურების პერსონალის ტრეინინგი ხარისხის კონტროლისა და მართვის საკითხებზე;
• სისხლის სამსახურების მონიტორინგი და შეფასება;
• დონორთა ერთიანი მონაცემთა ბაზის ფუნქციონირების უზრუნველყოფა.

შესავალი

პროდუქციის, მათ შორის სისხლისა და მისი პროდუქტების ხარისხის კონტროლის სისტემის დანიშნულებაა უზრუნველყოს მუდმივი კონტროლი პროდუქციის დამზადების ყველა პროცესზე და მის თითოეულ პროცედურაზე.

ხარისხის კონტროლის სისტემა მინიმუმამდე ამცირებს შეცდომების დაშვების ალბათობას და უზრუნვლეყოფს, რომ:

• შესაფერისი სადიაგნოსტიკო ტესტი შესრულდა შესაფერის სისხლის ნიმუშზე;
• მიღებული იქნა სწორი პასუხები;
• შესაფერისი, შეთავსებადი და უსაფრთხო სისხლი მიეწოდა სწორად შერჩეულ პაციენტს და საჭირო დროს.

ზოგადად, სისხლის გადასხმის სამსახურის ხარისხის კონტროლი მოიცავს:

• ხარისხის მართვის პოლიტიკასა და გეგმას;
• ორგანიზაციის მოწყობის ნათელ და ეფექტიან სტრუქტურას;
• ხარიხის კონტროლზე პასუხისმგებელი პირის/ების არსებობას;
• პერსონალის სამუშაოთა აღწეროლობების არსებობას;
• საერთაშორისო და ეროვნული სტანდარტების არსებობას;
• სტანდარტული ოპერაციული პროცედურების არსებობას და მათი შესრულების დოკუმენტირებას;
• პერსონალის მომზადება/ტრეინინგს;
• შეფასებას: ა. შიდა კონტროლი; ბ. აუდიტი; გ. გარე კონტროლი

 

---

1. ხარისხის შიდა კონტროლი

სტანდარტული ოპერაციული პროცედურები

ყველა მოქმედების, პროცესის, პროცედურის, რეაქტივისა და აპარატურის ვალიდურობის/სისწორის შემოწმებას დადგენილი პერიოდულობით.

სტანდარტული ოპერაციული პროცედურები წარმოადგენს წერილობით ოფიციალურ ინსტრუქციებს ამა თუ იმ პროცედურის შესრულებისთვის, რაც განსაზღვრულია 2000 წელს შემუშავებული ISO 9000-ით. ყველა სისხლის სამსახური უნდა მუშაობდეს საკუთარი შიდა სტანდარტული ოპერაციული პროცედურების სრული დაცვით, რაც იქნება ხარისხის ერთ-ერთი მყარი გარანტი.

სოპ-ების გარეშე შეუძლებელია სისხლის გადასხმის სამსახურში ხარისხის კონტორლის რაიმე სისტემის დანრეგვა. 2010 წელს ჩვენი დახმარებით 9 სისხლის გადასმხის დაწესებულებამ შეძლო სოპ-ების შემუშავება და 2011 წელს ეს პროცესი უნდა გაგრძელდეს და მოიცვას სისხლის გადასხმის ყველა მსხვილი დაწესებულება.

---

 

2. ხარისხის გარე კონტროლი

3. ხარისხის კონტროლის სისტემის დასანერგად საერთაშორისო ექსპერტიზის გათვალისწინება

4. ადგილობრივი ექსპერტების მიერ უსაფრთხო სისხლის სამსახურისთვის ხარისხის კონტროლის გეგმის სრულყოფა და დანერგვა

5. სისხლის სამსახურების პერსონალის ტრეინინგი ხარისხის კონტროლის და მართვის საკითხებზე

6. სისხლის სამსახურების მონიტორინგი და შეფასება

7. სისხლის დონორთა მონაცემთა ერთიანი ელექტრონული ბაზის ფუნქციონირების უზრუნველყოფა

8. დამატებითი ღონისძიებები